Κάποτε κάναμε υποθέσεις για το τι μπορεί να συνέβαινε μέσα στον οργανισμό μας, τι επηρεάζει τη διάθεσή μας «από τη μια στιγμή στην άλλη» και πώς επιδρούν οι διάφοροι εξωτερικοί παράγοντες στην ψυχολογία μας.

Πολλές φορές, βλέπαμε μια συμπεριφορά σε ένα άτομο και προσπαθούσαμε να αλλάξουμε τη συμπεριφορά, ενώ αυτή είναι απλά ένα αποτέλεσμα μιας περίπλοκης χημικής διεργασίας που συνέβαινε μέσα στον οργανισμό μας, χωρίς καν να είμαστε συνειδητοί σε αυτό.

Οι σκέψεις προκαλούν συναισθήματα

Τα τελευταία χρόνια ήρθε να ρίξει φως σε αυτές τις άγνωστες πτυχές της ανθρώπινης συμπεριφοράς οι Νευροεπιστήμες. Μάθαμε, λοιπόν, ότι οι σκέψεις προκαλούν συναισθήματα. Και αυτά τα συναισθήματα προκαλούν ορμονικές εκκρίσεις, οι οποίες με τη σειρά τους οδηγούν σε συγκεκριμένες συμπεριφορές και σωματικές αισθήσεις.

Για παράδειγμα, μια εσωτερική σκέψη του τύπου «Άλλη μια φορά που δεν κατάφερες να συγκρατηθείς στα γλυκά, είσαι εντελώς άχρηστη, άδικα χάνεις το χρόνο σου, δεν πρόκειται να τα καταφέρεις», δημιουργεί ένα συναίσθημα μη αποδοχής της συμπεριφοράς και καθολική απόρριψη του εαυτού. Και αυτό πονάει. Κυριολεκτικά πονάει. Οι νευροεπιστήμονες υποστηρίζουν ότι η απόρριψη πονάει σαν να σπάμε το πόδι μας. Αυτού του τύπου η απόρριψη, είτε από τον εαυτό μας, είτε από το περιβάλλον (κοινωνικός αποκλεισμός) ενεργοποιεί το ίδιο νευρολογικό κύκλωμα, όπως ο φυσικός πόνος.

Η απόρριψη, είτε από τον εαυτό μας, είτε από το περιβάλλον (κοινωνικός αποκλεισμός) ενεργοποιεί το ίδιο νευρολογικό κύκλωμα, όπως ο φυσικός πόνος.

Η δύναμη των θετικών συναισθημάτων

Επιπρόσθετα, η Θετική Ψυχολογία και οι υποστηρικτές της (Martin Seligman, Barbara Fredrickson κα) μας μιλούν για τη δύναμη των θετικών συναισθημάτων και πώς αλλάζουν τη χημεία του εγκεφάλου. Για να γίνω πιο σαφής, η ευγνωμοσύνη προάγει την απελευθέρωση του νευροδιαβιβαστή ντοπαμίνη, πράγμα που σημαίνει ότι επηρεάζει τον εγκέφαλό μας σε βιολογικό επίπεδο. Το ίδιο πράγμα που κάνουν και τα περισσότερα αντικαταθλιπτικά, δηλαδή.

Επιπλέον, ακόμα και η διαδικασία σκέψης για ποιους λόγους είμαστε ευγνώμονες μας κάνει να επικεντρωνόμαστε στις θετικές πλευρές της ζωής μας και με αυτό τον τρόπο ενεργοποιείται η απελευθέρωση της σεροτονίνης. Α, ναι, το ίδιο πράγμα κάνει και το Prozac.

Οι νευροεπιστήμονες υποστηρίζουν ότι η απόρριψη πονάει σαν να σπάμε το πόδι μας

Όμως, το να σκεφτόμαστε μόνο τη θετική πλευρά των πραγμάτων δεν είναι αρκετό- χρειάζονται και τα αρνητικά συναισθήματα. Η Θετική Ψυχολογία είναι σαφής: όταν αναγνωρίζουμε συνειδητά το αρνητικό συναίσθημα που βιώνουμε, τότε μειώνουμε τον αντίκτυπο που έχει στη χημεία του εγκεφάλου. Οι νευροεπιστήμονες υποστηρίζουν ένθερμα ότι προκειμένου να μειώσει κάποιος την διέγερση του αρνητικού συναισθήματος, χρειάζεται απλά να χρησιμοποιήσει μερικές λέξεις για να περιγράψει το συναίσθημα και, ιδανικά, να χρησιμοποιήσει Συμβολική Γλώσσα, που σημαίνει να χρησιμοποιήσει έμμεσες μεταφορές, μετρήσεις και απλοποιήσεις της εμπειρίας του (ο ΝευροΓλωσσικός Προγραμματισμός λειτουργεί ΤΕΛΕΙΑ με τα επαγγέλματα υγείας, ειδικά στον τομέα της Ευεξίας).

Και πώς θα μπορούσαμε να μιλάμε για σύνδεση μυαλού και σώματος, «νους υγιής εν σώματι υγιεί», αν δεν μιλούσαμε για κιναισθησία. Δηλαδή, σωματική επαφή: ένας από τους πρωταρχικούς τρόπους να απελευθερωθεί ωκυτοκίνη, μια ορμόνη που παράγεται στον οπίσθιο λοβό της υπόφυσης, στη βάση του εγκεφάλου. Με πιο απλά λόγια: ΑΓΚΑΛΙΕΣ. Όχι αυτές τις τυπικές, με γρήγορο χτύπημα στην πλάτη. Αυτές που διαρκούν πάνω από 12 δευτερόλεπτα. Μέχρι να νιώσεις ότι χαλαρώνουν οι μύες της πλάτης και του αυχένα και αφήνεσαι.

Μην ανησυχείς αν δεν έχεις κάποιον να αγκαλιάσεις, μπορείς να κάνεις ένα μασάζ

Το μασάζ προάγει την παραγωγή σεροτονίνης κατά 30%, μειώνει τις ορμόνες του στρες (κορτιζόλη) και αυξάνει τα επίπεδα ντοπαμίνης. Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι μειώνει τον πόνο, λόγω της δράσης της ωκυτοκίνης που ενεργοποιεί τις ενδορφίνες που δρουν ως αναλγητικά του πόνου. Επιπλέον, βελτιώνει τον ύπνο και μειώνει την κούραση.

Πάρε την απόφαση να κάνεις την αλλαγή

Η απόφαση από τη δράση απέχουν τουλάχιστον δυο επίπεδα, κι όμως, η απόφαση για δράση από μόνη της μειώνει το άγχος και την ανησυχία. Η τέχνη της λήψης αποφάσεων είναι περίπλοκη και περιλαμβάνει τη δημιουργία πρόθεσης και τη θέσπιση στόχων- διαδικασίες που περνούν από το ίδιο νευρικό κύκλωμα. Οι νευροεπιστήμονες υποστηρίζουν ότι όταν παίρνουμε μια απόφαση, ο εγκέφαλός μας πιστεύει ότι έχουμε τον έλεγχο, πράγμα που μειώνει το άγχος και αυξάνει την ευχαρίστηση.

Η απόφαση για δράση από μόνη της μειώνει το άγχος και την ανησυχία

Η συνειδητή επιλογή οδηγεί σε αλλαγές στο κύκλωμα της προσήλωσης και πώς νιώθουμε για τη δράση που είναι να γίνει, που με τη σειρά της ενεργοποιεί την ντοπαμινική δράση της ανταμοιβής. Επομένως, όταν παίρνουμε μια απόφαση για έναν στόχο και μετά τον πετυχαίνουμε, αυτό μας κάνει να αισθανόμαστε υπέροχα.

Ο ερευνητής νευροεπιστήμονας του UCLA, Alex Korb, συνοψίζει όλα τα παραπάνω λέγοντας ότι:

«Όλα είναι διασυνδεδεμένα. Η ευγνωμοσύνη βελτιώνει τον ύπνο. Ο ύπνος μειώνει τον πόνο, είτε είναι φυσικός είτε ψυχολογικός. Ο μειωμένος πόνος βελτιώνει τη διάθεσή μας. Η βελτιωμένη διάθεση μειώνει το άγχος, το οποίο βελτιώνει την προσοχή και τον σχεδιασμό στόχων. Η προσοχή και ο σχεδιασμός στόχων βοηθούν στη λήψη αποφάσεων, που επίσης μειώνει το άγχος και αυξάνει την ικανοποίηση. Η ικανοποίηση μας δίνει ακόμα περισσότερα για να είμαστε ευγνώμονες και, με αυτό τον τρόπο, διατηρείται ενεργή αυτή η λούπα της ανοδικής σπείρας.»