H πραγματική πίστη στον εαυτό θέλει αυτογνωσία και καιρό να την αποκτήσει κάποιος, και όχι επιφανειακή δουλειά.

Εδώ και καιρό έχω παρατηρήσει το φαινόμενο της «ενθάρρυνσης» και του «μπράβο στον εαυτό μας» με πολλά και διάφορα αποφθέγματα σοφών και μη, λογίων και μη στα social media. Και αποφάσισα να αναλύσω λίγο περισσότερο την πρόταση προηγούμενου άρθρου μου «θα καταλήξουμε να αποδεχτούμε ότι η προσπάθεια είναι πιο σημαντική από το αποτέλεσμα». Επειδή πολλά έχουν ειπωθεί για την προσπάθεια, θα ήθελα να τονίσω και τα αρνητικά του να μην κυνηγάς περισσότερο το αποτέλεσμα.

Δώσε θάρρος στον πελάτη…

Σε ταινίες και τηλεοπτικές παραγωγές του εσωτερικού και του εξωτερικού, ακούγεται συχνά η φράση «δεν πειράζει, η προσπάθεια μετράει». Ο λόγος που λέγεται αυτό συνάδει με παιδαγωγικές αρχές που τονίζουν την ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού μέσα από αντικειμενικά «μπράβο» και ώθηση να πετύχει το καλύτερο δυνατό με βάση τις δυνατότητές του. Οι λέξεις κλειδί είναι αντικειμενικά και δυνατότητες. Ο δάσκαλος οφείλει να ενθαρρύνει, αλλά όχι να δημιουργεί ψευδαισθήσεις στο παιδί ως προς το τι είναι ικανό να κάνει.

Ο σωστός δάσκαλος

Πότε, λοιπόν, γνωρίζει ο δάσκαλος ότι η ενθάρρυνση έχει φτάσει το όριο της ψευδαίσθησης ώστε να μη δημιουργήσει αντίθετα συμπλέγματα στο παιδί, και να θεωρήσει ότι είναι ανώτερο, ικανότατο, νικητής σε ό,τι κάνει χτίζοντας έτσι μια προσωπικότητα υπεροπτική; Είναι πολύ απλό: όταν λέω δάσκαλος, εννοώ όχι αυτόν που βαριέται και κοιτάζει το κινητό του ή αδιαφορεί για την παιδεία. Εννοώ αυτόν που αναπτύσσει συνεχώς τον εαυτό του ως επαγγελματίας και ως άνθρωπος με σκοπό να δημιουργήσει μια πνευματικά υγιή και μορφωμένη κοινωνία.

Κάπου το χάνουμε

Στον ενήλικα του σήμερα, έχει αρχίσει να διαμορφώνεται μια παρόμοια κατάσταση. Είναι η κατάσταση της «αντιμιζέριας», που όμως είναι εξίσου επικίνδυνη. Η αυτο-ενθάρρυνση για να μη ρίχνουμε τον εαυτό μας με εκφράσεις και δηλώσεις του τύπου «είμαι υπέροχη και ικανή για τα πάντα», μπορεί αρχικά να φαίνεται ότι αυξάνει την αυτοπεποίθηση, αλλά κάνει μόνο αυτό: αυξάνει για ένα μικρό χρονικό διάστημα την αυτοπεποίθηση. Στην ερώτηση, γιατί είσαι υπέροχη και πώς μπορείς να υλοποιήσεις τα πάντα, απάντηση σπάνια υπάρχει.

Ο σωστός coach

Μια μέρα μιλούσα με μια συνεργάτη coach, η οποία έχει πρωινή δουλειά άσχετη με το επάγγελμα. Μου περιγράφει τη ζημιά που έπαθε μια γυναίκα, όπως της την περιέγραψε η ξαδέρφη της πελάτισσας, όταν η coach που έβλεπε της «φούσκωσε τόσο πολύ τα μυαλά ότι ήταν υπέροχη και σπουδαία», που πήρε χωρίς δεύτερη σκέψη διαζύγιο. Το αποτέλεσμα; Η ξαδέρφη – που σημειωτέον δεν ήξερε ότι η συνεργάτης μου ήταν και η ίδια coach – της είπε χαρακτηριστικά: «μετά δεν ήξερε τι να κάνει και πώς να διαχειριστεί τη ζωή της που άλλαξε σχεδόν από τη μια μέρα στην άλλη. Και να πεις ότι είναι ωραία – μαύρα χάλια είναι και άντε τώρα να βρει άλλον να την αγαπά το ίδιο».

Coach yourself

Από το σχολείο μαθαίνουμε συνήθως τα δύο άκρα: ή να κατηγορούμε τον εαυτό μας ή να μας εκθειάζουν τόσο που να το παίρνουμε πάνω μας. Από το σχολείο ως την οικογένεια και ως την κοινωνία του σήμερα, η αντικειμενικότητα σχετικά με τη διαφορετικότητα και τις ικανότητες του κάθε παιδιού, και μελλοντικά του κάθε ενός από εμάς, είναι ξεχασμένο άθλημα. Από τα πιο σημαντικά πράγματα είναι να καταλάβεις με ηρεμία τι αξίζεις, να χτίσεις αυτοεκτίμηση πριν την αυτοπεποίθηση (στα αγγλικά υπάρχει ο όρος self-efficacy, ή αλλιώς πίστη στην αυτο-αποτελεσματικότητα) και μετά να δεις τι εργαλεία έχεις για να πετύχεις την αλλαγή.

Μάθημα

Τελικά το αποτέλεσμα ή η προσπάθεια μετράει; Στην καθημερινότητα, η επιτυχία του αποτελέσματος είναι η ουσία των πραγμάτων. Και τα μαθήματα που παίρνεις στην πορεία εάν το αποτέλεσμα δεν είναι θετικό. Όταν μιλάμε για ανάπτυξη, και μάλιστα θετική ανάπτυξη, οφείλουμε να εξετάζουμε το περιβάλλον, την κοινωνία, τις παραμέτρους για να ολοκληρώνουμε κάτι με επιτυχία, αλλιώς μένει ένα ουτοπικό πλάνο με τη μεγαλύτερη δικαιολογία «τουλάχιστον, το προσπάθησα».