Παχυσαρκία | μια μακροχρόνια νόσος
Ο αγώνας ενάντια στα κιλά ξεκινά συνήθως από την εφηβική ηλικία και συνεχίζεται για ολόκληρη τη ζωή. Οι δίαιτες έχουν σαν στόχο την απώλεια βάρους θέτοντας περιορισμούς στην πρόσληψη τροφής.Το απογοητευτικό είναι ότι παρά τις προσπάθειες τα κιλά φεύγουν και ξανάρχονται με ένα επίμονο τρόπο που τα περισσότερα άτομα αδυνατούν να κατανοήσουν.
Η απλή εξήγηση είναι ότι προσπαθούν να αλλάξουν το σώμα τους με λάθος τρόπο. Δυστυχώς οι εύκολες λύσεις όπως φάρμακα, δίαιτες και ινστιτούτα αδυνατίσματος παρά τον εντυπωσιακό τους εξοπλισμό, δεν είναι σε θέση να πετύχουν μόνιμα αποτελέσματα.
Γιατί καμία προσπάθεια απώλειας βάρους δεν πρόκειται να αντέξει στο χρόνο άν δεν συνοδεύεται από σημαντικές αλλαγές του τρόπου ζωής αλλά και σκέψης, δηλαδή των καθημερινών συνηθειών και επιλογών που θα πρέπει επιπλέον να είναι και μόνιμες. Κανείς δεν πρόκειται να αδυνατίσει αν δεν αποφασίσει να ζει και να διατρέφεται πιο υγιεινά.
Πόσο εύκολo είναι να κάνεις την αλλαγή;
Πρόκειται για ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα και στην πραγματικότητα ελάχιστοι μπορούν να το πετύχουν. Αυτό αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι το 95-97% των ατόμων που χάνουν βάρος με δίαιτες, ανακτούν σύντομα τα χαμένα κιλά.
Τελικά οι μόνοι που έχουν πιθανότητες είναι τα λίγα άτομα που έχουν κίνητρα και διάθεση να αλλάξουν συνήθειες και τρόπο ζωής όταν τους δοθεί η ευκαιρία. Η αλλαγή της φυσικής εικόνας του σώματος μετά από μια απώλεια βάρους δημιουργεί νέα δεδομένα και ευκαιρίες στις διαπροσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις και δίνει τη δυνατότητα σε όσους το εκμεταλλευθούν να απαλλαγούν για πάντα από το νοσηρό φαύλο κύκλο και τις ψυχοσωματικές επιπτώσεις της παχυσαρκίας.
Αντιθέτως εκείνοι που έχουν συνηθήσει τον τρόπο ζωής του παχύσαρκου, έχουν στην πραγματικότητα οριοθετήσει τη ζωή τους.
Ποιά είναι η σωστή διαιτητική αγωγή;
Ο ιατρικώς ενδεδειγμένος ρυθμός απώλειας βάρους είναι περίπου 3-4 κιλά το μήνα. Πιό υγειϊνές είναι οι ισορροπημένες ολιγοθερμιδικές δίαιτες (800-1400 Kcal/ ημέρα) που βασίζονται στον περιορισμό του λίπους και των επεξεργασμένων υδατανθράκων (ζάχαρης) και την αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών. Πιό εμπορικές όμως είναι οι μη ισορροπημένες δίαιτες που βασίζονται στην εκλεκτική στέρηση ή υπερκατανάλωση ορισμένων από τα βασικά διατροφικά συστατικά (λίπος, πρωτείνη ή υδατάνθράκες).
Δυστυχώς τα περισσότερα άτομα δείχνουν προτίμηση στις μη ισορροπημένες ή τις εξαιρετικά ολιγοθερμιδικές δίαιτες (λιγότερο από 800 Kcal/ ημέρα) γιατί εξαπατούνται από τα υποσχόμενα γρήγορα αποτελέσματα. Οι ενδιαφερόμενοι όμως θα πρέπει να κατανοήσουν ότι είναι φυσικώς αδύνατον να επιτευχθεί μια γρήγορη καύση λίπους. Σε μια εξαιρετικά ολιγοθερμιδική δίαιτα ο ρυθμός καύσης λίπους αυξάνεται σταδιακά τις 2-3 πρώτες εβδομάδες μέχρι περίπου το 1 κιλό ανά εβδομάδα. Με τις δίαιτες αυτές, παρατηρείται αρχικά μια ταχεία απώλεια βάρους που οφείλεται στις συγκριτικά μεγαλύτερες απώλειες νερού και σκελετικής πρωτεΐνης.
Η απώλεια βάρους επιβραδύνεται όμως μετά την 4η εβδομάδα, όταν αρχίσει να εμφανίζεται το φαινόμενο της «αντίστασης», δηλαδή τη φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού στη ελαττωμένη πρόσληψη τροφής που αποσκοπεί στην εξοικονόμηση ενέργειας. Η αντίσταση προκαλείται από την μείωση των καύσεων και συνοδεύεται από εξάντληση, νευρικότητα και απογοήτευση λόγω της ανάσχεσης απώλειας βάρους. Με τη διακοπή της δίαιτας, το βάρος ανακτάται συνήθως γρήγορα γιατί ο οργανισμός παραμένει σε κατάσταση «ελαττωμένων καύσεων» για αρκετό καιρό.
Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι οι επαναλαμβανόμενες βραχυχρόνιες εξαιρετικά ολιγοθερμιδικές δίαιτες και οι συχνές διακυμάνσεις του βάρους (φαινόμενο γιο-γιο ή ασανσέρ), απορυθμίζουν τελικά το μεταβολισμό και δημιουργούν μια νοσηρή κατάσταση που χαρακτηρίζεται από χρόνιες θρεπτικές διαταραχές, μείωση της μυϊκής μάζας και αύξηση του σπλαχνικού λίπους.
Σε ποιούς απευθύνονται οι δίαιτες;
Σαν θεραπευτικό μέσο οι δίαιτες είναι περισσότερο κατάλληλες για τον έλεγχο ορισμένων παθήσεων του μεταβολισμού (διαβήτης, υπέρταση, υπερλιπιδαιμία) και για τη θεραπεία της μέτριας παχυσαρκίας, όταν δηλαδή το πλεονάζον βάρος δεν ξεπερνά τα 20-25 κιλά. Αντίθετα, στη νοσογόνο παχυσαρκία που το πλεονάζον βάρος ξεπερνά τα 35 κιλά, οι δίαιτες σπάνια πετυχαίνουν κάποιο μακροχρόνιο αποτέλεσμα.
Τα ιατρικώς αποδεκτά προγράμματα απώλειας βάρους διαρκούν συνήθως 12 εβδομάδες και ακολουθούνται από κάποιο πρόγραμμα συντήρησης του βάρους που διαρκεί επίσης 12 εβδομάδων. Στην αρχή μιας δίαιτας η ημερήσια θερμιδική πρόσληψη δεν πρέπει να μειώνεται περισσότερο από το 15-20%.
Το θερμιδικό έλλειμμα αυξάνεται σταδιακά μέχρι την επίτευξη του στόχου. Οι ισορροπημένες μέτρια υποθερμιδικές όπως και οι άλιπες δίαιτες (800-1400 θερμίδων) έχουν τα καλύτερα μακροχρόνια αποτελέσματα, τις λιγότερες παρενέργειες και επιτρέπουν καλύτερη κοινωνική ζωή και ποικιλία στη διατροφή.
